Γιατί οι πάσχοντες από χρόνια νεφρική νόσο έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης έλλειψης σιδήρου;
Εάν έχετε διαγνωστεί με χρόνια νεφρική νόσο, οι πιθανότητες να εμφανίσετε αναιμία αυξάνονται. Η ανεπάρκεια σιδήρου μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο σε αυτή την αναιμία.
Η χρόνια νεφρική νόσος εμφανίζεται όταν τα νεφρά υποστούν βλάβη ή όταν μειωθεί η λειτουργία τους για διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών.1
Προκαλείται από πολλούς παράγοντες, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση και ο διαβήτης. Ο γιατρός σας ενδέχεται να σας ενημερώσει ότι βρίσκεστε σε κάποιο συγκεκριμένο στάδιο ΧΝΝ, μεταξύ του 1 και του 5, όπου το 5 είναι το βαρύτερο στάδιο της νόσου. Το στάδιο της νόσου υπολογίζεται μέσω μιας παραμέτρου εκτίμησης, η οποία είναι γνωστή ως ρυθμός σπειραματικής διήθησης ή GFR. Όσο χαμηλότερες οι τιμές του GFR τόσο υψηλότερο το στάδιο της ΧΝΝ και μπορεί να απαιτείται πιο εντατική θεραπεία για τη μειωμένη νεφρική λειτουργία.
Με την εξέλιξη του σταδίου της ΧΝΝ στο οποίο ανήκετε, αυξάνεται και η πιθανότητα να εμφανίσετε αναιμία. Η αναιμία εμφανίζεται όταν δεν υπάρχει αρκετή αιμοσφαιρίνη στα ερυθρά αιμοσφαίρια για να μεταφέρει τη φυσιολογική ποσότητα οξυγόνου σε ολόκληρο το σώμα. Σχεδόν όλοι οι ασθενείς με ΧΝΝ σταδίου 5 έχουν αναιμία.2
Αν εμφανίσετε αναιμία μαζί με τη ΧΝΝ, η έλλειψη σιδήρου μπορεί να είναι μία από τις αιτίες που την προκαλούν. Περίπου οι μισοί ασθενείς με ΧΝΝ σταδίων 2-5 έχουν κάποιας μορφής έλλειψη σιδήρου.3 Η έλλειψη σιδήρου στη ΧΝΝ εμφανίζεται όταν υπάρχει ανισορροπία μεταξύ της προσλαμβανόμενης και της αναγκαίας για το σώμα σας ποσότητας σιδήρου. Αυτή μπορεί να οφείλεται στους παρακάτω λόγους:
- Απώλεια αίματος (συνεπώς και απώλεια σιδήρου) λόγω:
- Συχνών εξετάσεων αίματος4
- Αιμοκάθαρσης, αν η νόσος βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο4
- Χαμηλής πρόσληψης σιδήρου, η οποία προκαλείται από:
- Την κατανάλωση μικρής ποσότητας τροφών που είναι πλούσιες σε σίδηρο3
- Τη μειωμένη απορρόφηση σιδήρου από την τροφή σας προς την κυκλοφορία του αίματος5
Αν έχετε ΧΝΝ, μπορεί επίσης να έχετε και έναν τύπο αναιμίας που ονομάζεται «αναιμία χρόνιας νόσου». Η φλεγμονή που συχνά συνδέεται με την αναιμία χρόνιας νόσου μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη σιδήρου λόγω της μειωμένης απορρόφησης σιδήρου από τον γαστρεντερικό σωλήνα ή λόγω της μειωμένης απελευθέρωσης από τις αποθήκες σιδήρου.5
Ενδέχεται, επίσης, να εμφανίσετε έλλειψη σιδήρου αν λαμβάνετε θεραπεία με διεγερτικό παράγοντα ερυθροποίησης, γνωστό και ως ESA.
Ένας από τους ρόλους που επιτελούν τα νεφρά είναι η παραγωγή της ορμόνης ερυθροποιητίνης, η οποία διεγείρει την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων στον μυελό των οστών.5Αν έχετε ΧΝΝ, τα νεφρά σας ενδέχεται να μην παράγουν αρκετή ερυθροποιητίνη, με αποτέλεσμα να εμφανίσετε αναιμία. Μπορεί να σας χορηγηθεί διεγερτικός παράγοντας ερυθροποίησης (ESA)2 για την αντιμετώπιση της αναιμίας. Όπως και η ερυθροποιητίνη που παράγεται από τα υγιή νεφρά, έτσι και οι ESA μεταφέρουν σήματα διέγερσης στον μυελό των οστών για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και την αύξηση του αριθμού τους στο σώμα σας.5 Εφόσον για την παραγωγή υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων απαιτείται σίδηρος, οι ESA μπορούν να εξαντλήσουν γρήγορα τα αποθέματα σιδήρου του οργανισμού σας προκαλώντας έλλειψη σιδήρου.5 Εξαιτίας αυτού, ενδέχεται να χρειαστεί να λάβετε επιπλέον σίδηρο, ώστε να έχετε επαρκή ποσότητα σιδήρου για τον σχηματισμό αιμοσφαιρίνης στα νέα ερυθρά αιμοσφαίρια.6
Η θεραπεία της αναιμίας και της έλλειψης σιδήρου θα συμβάλλει στη μείωση της κούρασης και θα αυξήσει γενικά την ευεξία σας. Οι γιατροί χορηγούν, επίσης, θεραπεία για την αναιμία λόγω του ότι η αναιμία μπορεί να συμβάλλει στην εξέλιξη της νεφρικής νόσου και να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας ή άλλων καρδιαγγειακών προβλημάτων.3
Τόσο η ανεπάρκεια σιδήρου όσο και η αναιμία είναι κοινά προβλήματα για ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση λόγω της απώλειας αίματος στο φίλτρο αιμοκάθαρσης, των συχνών εξετάσεων αίματος και της αιμορραγίας στο σημείο πρόσβασης της αιμοκάθαρσης και σε άλλες περιοχές του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της γαστρεντερικής οδού.4
Αν υποβάλλεστε σε αιμοκάθαρση, πιθανότατα ο γιατρός σας παρακολουθεί τα επίπεδα σιδήρου σας, αλλά αν ανησυχείτε για την έλλειψη σιδήρου, τη ΧΝΝ ή τη θεραπεία σας, είναι σημαντικό να μιλήσετε στον γιατρό ή στον νοσηλευτή που είναι υπεύθυνος για την αιμοκάθαρση.
- National Kidney Foundation. K/DOQI Clinical practice guidelines for chronic kidney disease: Evaluation, classification, and stratification. Am J Kidney Dis. 2002;39:S1-S266r.
- Babitt JL, Lin HY. Mechanisms of anemia in CKD. J Am Soc Nephrol. 2012;23(10):1631-4.
- Mehdi U, Toto RD. Anemia, diabetes, and chronic kidney disease. Diabetes Care. 2009;32(7):1320-6. doi:10.2337/dc08-0779.
- Fishbane S, Pollack S, Feldman HI, Joffe MM. Iron indices in chronic kidney disease in the National Health and Nutritional Examination Survey 1988-2004. Clin J Am Soc Nephrol. 2009;4(1):57-61. doi:10.2215/CJN.01670408.
- Wittwer I. Iron deficiency anaemia in chronic kidney disease. J Ren Care. 2013;39(3):182-8.
- Aapro M, Österborg a, Gascón P, Ludwig H, Beguin Y. Prevalence and management of cancer-related anaemia, iron deficiency and the specific role of i.v. iron. Ann Oncol. 2012;23(8):1954-62. doi:10.1093/annonc/mds112.