Basit bir şekilde anlatmak gerekirse insan vücudu yeterli demir olmadan düzgün çalışamaz.
Demir, vücudun tamamı için gereklidir.
Alyuvarların üretilebilmesi, kalp ve iskelet kaslarının düzgün bir şekilde çalışabilmesi için demir gerekir.3 Demir, enfeksiyon ve hastalıklarla4 mücadelede, enerjinin4 ve normal beyin fonksiyonlarının korunmasında da önemli rol oynar.
Vücudun düzgün şekilde çalışmasını sağlayacak yeterli demir bulunmaması demir eksikliği anlamına gelir.6
Vücuttaki demir depolarının azalması (demir eksikliği) hayatınızı her açıdan etkiler. Buna metabolizmanız, zihinsel ve fiziksel sağlığınız, iş yerindeki veriminiz ve hatta cinsel hayatınız bile dahildir.4,7 Dünya Sağlık Örgütü’ne göre demir eksikliği fiziksel olarak yapılan işlerde %30 azalmaya sebep olabilir.8
Demirin vücuttaki tüm etkilerini öğrenmek ister misiniz?
Demirin Rolü infografiğimizi inceleyebilirsiniz.
Demir eksikliği, aneminin ana sebebidir.9 Vücutta depolanan demir seviyesi, sağlıklı alyuvar üretimi için gereken hemoglobini üretemeyecek kadar düştüğünde veya vücutta hiç demir kalmadığında bu durum ortaya çıkar.10 Hemoglobin, alyuvarlarda bulunan bir protein olup vücuttaki doku ve organlara oksijen taşır. Doku ve organların sorunsuz bir şekilde çalışması için bu oksijene ihtiyaç vardır.11
Farklı demir seviyelerinin ne anlama geldiğini daha iyi anlamak için bu infografiğe bakın.
Demir eksikliği ile demir eksikliği anemisi arasında klinik bir fark bulunmaktadır.6 Demir seviyenizin düşük olması (demir eksikliği) durumun demir eksikliği anemisine dönüşeceği anlamına gelmez.
Bir kişide demir eksikliği mi yoksa demir eksikliği anemisi mi olduğunu anlamak için kan testi yapılarak birkaç farklı faktöre bakılır:
- Hemoglobin seviyesi: Alyuvarların ana bileşeni olup vücuda oksijen taşımak için demire ihtiyaç duyar. Yapılacak kan testi, değerlerin hastanın yaşına, cinsiyetine ve fizyolojik durumuna (örneğin gebelik) göre beklenen normal aralıkta olup olmadığını gösterecektir.9 Ancak demir eksikliğinin teşhisinde hemoglobin tek başına kullanılamaz.12
- Serum ferritin: Vücutta depolanan demir miktarını ölçer.13
- Transferrin satürasyonu (TSAT): Depolanan demirin ne kadarının yeni alyuvar üretiminde kullanılabileceğini ölçer.14
Demir eksikliği ciddi sonuçlar doğurmasına ve sık görülmesine rağmen16 herkesçe bilinmeyen bir sağlık sorunudur.17,18 Bu sebeple birçok insan sağlıklarının bozulduğunun ve kötüye gittiğinin farkına bile varmaz.
Demir eksikliğini bilen hastalar dahi semptomları tanıyamayabilir.19
Biz de bu yüzden insanları demir eksikliğinin semptomları ve etkisi hakkında bilgilendirmeye çalışıyoruz.
Semptomların herhangi biri size tanıdık gelirse bir doktora danışmanızı öneririz.
Diğer semptomlar hakkında daha fazla bilgi almak için Semptom Kontrol Noktasına göz atabilirsiniz.
Demir eksikliğinin birçok farklı semptomu vardır. Bu semptomlar diğer hastalıkların semptomlarına benzemekte, bu da teşhisi zorlaştırmaktadır.6,7 Doktorunuzla konuşurken kendinizde gözlemlediğiniz tüm semptomları söylemeniz gerekir. Semptom Kontrol Noktasını kullanarak bu semptomların sizde de olup olmadığını görebilirsiniz.
Doktorunuz hastalık geçmişinizi öğrendikten sonra demir eksikliğinden şüphelenirse vücudunuzdaki alyuvar sayısını ve demir seviyesini görmek için kan testi isteyecektir.7 Basit bir işlem olan kan testi için genellikle koldan az miktarda kan örneği alınır.
Laboratuvara giden kan analiz edilir. Bu analiz neticesinde demir eksikliğiniz olup olmadığı ve eğer varsa ne kadar demir eksiğiniz olduğu görülür.
Vücudun ihtiyaç duyduğu demir miktarı kişiden kişiye farklılık gösterir. Bu sebeple doktorunuz alınan sonuçları sizinle paylaşacaktır.18
Yalnızca yaşam kalitesi ve vücudun genel işleyişini önemli ölçüde etkilemekle kalmayıp aynı zamanda uzun süren kronik sağlık sorunlarını da etkileme potansiyeline sahip olan demir eksikliği ve demir eksikliği anemisinin teşhis ve tedavi edilmesi gerekmektedir.2,6 Demir eksikliğiniz olabileceğini düşünüyorsanız doktorunuzla görüşmeyi ihmal etmeyin.
Doktorunuzla yapacağınız görüşmeye hazırlanırken Hastalar için Görüşme Rehberini ve Semptom Kontrol Noktasını kullanabilirsiniz.