Kronik Böbrek Hastaları (KBH) Neden Demir Eksikliği Riski Altındadır?
KBH olarak da bilinen kronik böbrek hastalığınız varsa anemi riskiniz artmaktadır.
Demir eksikliği bu anemi türünde rol oynayabilir.
Böbreğiniz zarar gördüğünde veya böbrek fonksiyonlarındaki azalma üç aydan uzun sürdüğünde kronik böbrek hastalığı oluşur.1 Yüksek tansiyon ve diyabet gibi birçok faktör kronik böbrek hastalığına sebep olabilir.
KBH'nizin hangi evrede (en ciddisi beşinci evre olmak üzere 1 ila 5 arasında) olduğu bilgisini size doktorunuz verecektir.
Hastalığınızın evresi, glomerüler filtrasyon hızı (GFH) ölçümüyle hesaplanır.
GFH değerlerinin düşük olması, KBH’nizin daha ileri evrede olduğuna işaret eder. Bu durumda azalan böbrek fonksiyonunuz için daha fazla tedavi görmeniz gerekebilir.
Bu durumda azalan böbrek fonksiyonunuz için daha fazla tedavi görmeniz gerekebilir.
KBH evresi ilerledikçe anemi riski de artar. Alyuvarlarınızda, vücuda normal miktarda oksijen taşıyacak yeterli hemoglobin bulunmadığında anemi oluşur.
Beşinci evre kronik böbrek hastalarının neredeyse tamamı anemiktir.2
KBH’ye eşlik eden aneminin sebeplerinden biri demir eksikliği olabilir.
İkinci ve beşinci evre arasında olan kronik böbrek hastalarının neredeyse yarısında demir eksikliği görülmektedir.3 Kronik böbrek hastalarının demir ihtiyacı ve vücutlarındaki demir miktarı arasındaki denge bozulduğunda demir eksikliği ortaya çıkar.
Birden fazla faktör buna yol açabilir:
- Kan ve dolayısıyla demir kaybı
- (Sık sık kan testi yaptırılmasına bağlı olarak)4
- Ciddi vakalarda diyaliz4
- Demir alımının azalması
- (Demir yönünden zengin gıdaların daha az tüketilmesi sebebiyle)3
- Tüketilen gıdalardan alınan demirin kan dolaşımına daha az aktarılması5
Kronik böbrek hastasıysanız, “kronik hastalık anemisi” de olabilirsiniz. Gastrointestinal (mide-bağırsak) kanalda demir emilimi azaldığı veya demir depolarından daha az demir salındığı için genellikle kronik hastalık anemisiyle ilişkilendirilen iltihaplanma demir eksikliğine sebep olabilir.5
ESA olarak da bilinen eritropoez uyarıcı ajan tedavisi gören hastalarda demir eksikliği ortaya çıkabilir.
Böbreklerinizin görevlerinden biri, kemik iliğinde alyuvar üretilmesini sağlayan eritropoetin hormonunu üretmektir.5 Kronik böbrek hastaları yeterince eritropoetin üretemeyebilir, bu da anemi gelişmesine sebep olabilir.
Anemi tedavisinde eritropoez uyarıcı ajan (ESA)2 kullanılabilir.
ESA’lar da, tıpkı sağlıklı böbreklerin ürettiği eritropoetin gibi, kemik iliğine sinyal vererek alyuvar üretilmesini ve vücuttaki alyuvar sayısının artırılmasını sağlar.5 Sağlıklı alyuvar üretimi için demir gerektiğinden dolayı ESA’lar vücuttaki demir depolarını hızla boşaltabilir, bu da demir eksikliğine sebep olur.5 Bu durumda demir takviyesi yapılarak, yeni alyuvarlarda hemoglobin oluşması için yeterli demir düzeyi korunur.6
Aneminin ve demir eksikliğinin ESA ve demir takviyesiyle (hap veya iğne) tedavi edilmesi, halsizliği azaltır ve kendinizi genel olarak daha iyi hissetmenizi sağlar.
Anemi, böbrek hastalığının ilerlemesine sebep olabileceği gibi kalp yetmezliğine veya diğer kardiyovasküler (kalp ve damarla ilgili) sorunlara da sebep olabilir. Bu sebeple doktorlar anemiyi tedavi etmeyi tercih eder.3
Diyaliz filtresinde kan kaybı, sık kan testleri ve de hemodiyaliz giriş yerinde ve gastrointestinal sistem de dahil olmak üzere vücudun diğer bölgelerinde kanama görülmesi, hemodiyaliz hastalarının hem demir eksikliği hem de demir eksikliği anemisi nedeniyle yaygın olarak karşılaştıkları sorunlardır.4
Diyaliz tedavisi görüyorsanız doktorunuz demir seviyenizi takip edecektir. Ancak demir eksikliği, KBH veya tedaviyle ilgili endişeleriniz varsa doktorunuzla veya diyaliz hemşiresiyle konuşabilirsiniz.
- National Kidney Foundation. K/DOQI Clinical practice guidelines for chronic kidney disease: Evaluation, classification, and stratification. Am J Kidney Dis. 2002;39:S1-S266r.
- Babitt JL, Lin HY. Mechanisms of anemia in CKD. J Am Soc Nephrol. 2012;23(10):1631-4.
- Mehdi U, Toto RD. Anemia, diabetes, and chronic kidney disease. Diabetes Care. 2009;32(7):1320-6. doi:10.2337/dc08-0779.
- Fishbane S, Pollack S, Feldman HI, Joffe MM. Iron indices in chronic kidney disease in the National Health and Nutritional Examination Survey 1988-2004. Clin J Am Soc Nephrol. 2009;4(1):57-61. doi:10.2215/CJN.01670408.
- Wittwer I. Iron deficiency anaemia in chronic kidney disease. J Ren Care. 2013;39(3):182-8.
- Aapro M, Österborg a, Gascón P, Ludwig H, Beguin Y. Prevalence and management of cancer-related anaemia, iron deficiency and the specific role of i.v. iron. Ann Oncol. 2012;23(8):1954-62. doi:10.1093/annonc/mds112.